Na tej lekcji popatrzymy na wszystkie angielskie czasy przeszłe. Jeśli nie wiecie, czym różnią się od siebie zdania:
👨🍳 “He cooked dinner.”
👨🍳 “He was cooking dinner.”
👨🍳 “He had cooked dinner.”
👨🍳 “He had been cooking dinner.”
to ten odcinek jest właśnie dla Was! Pomyślcie tylko, jak często w rozmowach używamy czasów przeszłych. No właśnie! Więc umiejętność poprawnego ich stosowania ogromnie poprawi Waszą biegłość i precyzję w mówieniu, a Wasze wypowiedzi staną się o wiele bardziej zrozumiałe dla native speakerów. Aby ułatwić Wam ich naukę, zebrałam te wszystkie informacje razem i stworzyłam dokument PDF, który za darmo możecie sobie pobrać i wydrukować. Wystarczy kliknąć na link, który zamieściłam w opisie, wpisać swoje imię oraz adres mailowy, i dokument ten zostanie przesłany na podany przez Was adres. I od tej chwili co tydzień będziecie otrzymywać ode mnie email z nową lekcją, dokumentem PDF oraz wszystkimi informacjami i nowościami o kursach. Można odsubskrybować w każdej chwili. A gdy poważnie myślicie o języku angielskim i chcielibyście raz na zawsze nauczyć się angielskich czasów, to niedawno stworzyłam kurs, w którym nauczam pięciu angielskich czasów gramatycznych, które stanowią aż 90% języka angielskiego. Badania lingwistyczne pokazują, że ich opanowanie gwarantuje swobodną komunikację w języku angielskim. Kurs ten jest dla wszystkich, którzy chcą się nauczyć tych czasów od podstaw lub już kiedyś się może ich uczyli, lecz mają mały chaos w głowie i chcą sobie tę wiedzę uporządkować. A gdy podstawy macie już opanowane, lecz wciąż nie radzicie sobie z użyciem czasów Present Perfect lub Present Perfect Continuous, to stworzyłam osobny kurs, w którym nauczam tylko tych czasów. Linki do kursów zamieściłam w opisie, zapraszam!
No to przechodzimy i dziś popatrzymy na cztery czasy przeszłe w języku angielskim:
- Past Simple
- Past Continuous
- Past Perfect
- Past Perfect Continuous
Czas Past Simple
Dziś skupimy się na ich głównym, tym najważniejszym zastosowaniu. Zaczniemy od Past Simple, który, jak badania pokazują, jest najczęściej używanym czasem przeszłym i aż 20% wypowiedzi w języku angielskim odbywa się właśnie w tym czasie. I oto przykład zdania:
👨🍳 “He cooked dinner yesterday.“ – On wczoraj ugotował obiad.
Używamy go, gdy mówimy o sytuacjach czy czynnościach, które wydarzyły się w przeszłości i się już zakończyły. Tak zbudowane zdanie mówi nam, że gotowanie się zakończyło, kuchnia została posprzątana, a jedzenie zostało zjedzone. Popatrzmy na jego budowę. Zdania w czasie Past Simple są zbudowane z:
- osoby
- czasownika w drugiej formie (czyli w formie przeszłej)
- reszty zdania
W tym zdaniu mamy czasownik cooked, który jest czasownikiem regularnym i możemy to poznać po końcówce -ed. Jednak w zdaniach w czasie Past Simple mogą również pojawić się czasowniki nieregularne. Jeśli chcielibyście sobie je powtórzyć, to nagrałam odcinek, w którym wraz z moim kolegą, Jackiem, który jest Brytyjczykiem, nauczamy czasowników nieregularnych w języku angielskim. Link do tego odcinka znajdziecie w opisie. Przykłady czasowników nieregularnych to go (a jego forma przeszła to went), leave (left) czy see (saw). Oto przykład zdania z czasownikiem nieregularnym:
🦷 “I went to the dentist last Monday.“ – W zeszły poniedziałek poszłam do dentysty.
I w tym zdaniu mamy podmiot, czyli osobę I (ja), czasownik went (czyli forma przeszła od go) i resztę zdania. I może jeszcze jeden przykład:
🚪 “He left his job last month.“ – Odszedł z pracy w zeszłym miesiącu.
Czas Past Continuous
To przejdźmy teraz do Past Continuous, do czasu przeszłego ciągłego. I oto przykład zdania:
👩💻 “I was working all day yesterday.“ – Wczoraj cały dzień pracowałam.
Zdanie to jest zbudowane z:
- podmiotu (osoby)
- czasownika pomocniczego “być” w czasie przeszłym (was lub were, w zależności od osoby)
- czasownika głównego z końcówką -ing
- reszty zdania
Jest to czas, którego używamy, gdy mówimy o trwającej czynności w przeszłości. Co oznacza, że gdy mówię: “I was working all day yesterday“, to nie tylko informuję mojego rozmówcę, że pracowałam, ale dodatkowo podkreślam, że pracowałam cały dzień, sygnalizując długość trwania tej czynności. Cały dzień i czas Past Continuous pomaga mi właśnie to pokazać. I oto jeszcze jeden przykład:
📚 “She was studying for the exam all night.“ – Całą noc uczyła się do egzaminu, podkreślając – całą noc.
Ta trwająca czynność, o której mówimy, może być przerwana jakimś wydarzeniem lub inna czynność może się wydarzyć równorzędnie w tym samym czasie. Popatrzmy:
👨🍳 “He was cooking dinner when his friend visited him.“ – Gotował obiad, kiedy odwiedził go przyjaciel.
W tym zdaniu, tak jak widzicie na diagramie, on rozpoczął gotowanie przed przyjściem przyjaciela i gdy jego przyjaciel go odwiedził, to on był już w trakcie gotowania. Czyli gotowanie jest tą trwającą czynnością, która została przerwana wizytą przyjaciela. Jak widzicie, jest to zdanie złożone z dwóch zdań pojedynczych. “He was cooking dinner“ to jest zdanie w czasie Past Continuous, które jest tłem całej tej opowieści, a “His friend visited him“ to jest zdanie w czasie Past Simple i jest to bardzo częsta kombinacja zdań, z którą możecie się spotkać w opowiadaniach.
A teraz popatrzmy na sytuację, gdy dwie trwające czynności dzieją się równolegle. Na przykład:
🧹 “While I was cleaning the house, my husband was preparing lunch.“ – Kiedy sprzątałam dom, mój mąż przygotowywał/gotował lunch.
To jest również zdanie złożone z dwóch zdań pojedynczych, lecz tutaj oba zdania pojedyncze mówią o trwaniu czynności i są zbudowane w czasie Past Continuous. Mówią one, że te dwie czynności wydarzyły się równolegle w tym samym czasie, czyli ja sprzątałam w tym samym czasie, jak mój mąż gotował lunch.
Czas Past Perfect
Przechodzimy teraz do czasu Past Perfect, czyli do czasu zaprzeszłego i zaczniemy od przykładu zdania oraz jego budowy, która jest nieco bardziej skomplikowana:
👨🍳 “He had cooked dinner before his friend visited him.“ – Ugotował obiad, zanim odwiedził go przyjaciel.
Na pierwszym miejscu w zdaniu stoi osoba, następnie mamy czasownik pomocniczy have, ale występuje on w formie przeszłej, czyli had. Po nim mamy czasownik główny w trzeciej formie, czyli w formie Past Participle i za nimi idzie cała reszta zdania. Czasu Past Perfect używamy, gdy chcemy powiedzieć, że jakaś czynność się zakończyła przed inną czynnością w przeszłości. Czynność wyrażona w czasie Past Perfect wydarzyła się, zanim ta inna czynność w przeszłości się rozpoczęła. Używamy go oczywiście w zdaniach bardziej złożonych, w których mamy przynajmniej dwie czynności i obie wydarzyły się w przeszłości, lecz jedna wydarzyła się wcześniej, a druga później. I aby pokazać, która czynność wydarzyła się najpierw, to właśnie do tego celu używamy czasu Past Perfect. Dzięki niemu mamy jasność, jeśli chodzi o kolejność wydarzeń. Zdanie “He had cooked dinner“ jest zbudowane w czasie Past Perfect i pokazuje nam, że ta czynność wydarzyła się jako pierwsza. On najpierw ugotował obiad i zakończył gotowanie, zanim odwiedził go przyjaciel i to wydarzenie miało miejsce później.
🚉 “When she arrived at the station, the train had already left.“ – Kiedy dotarła na dworzec, pociąg już odjechał.
Ta pierwsza część zdania zbudowana jest w czasie Past Perfect, co nam mówi, że to wydarzyło się najpierw, najpierw pociąg odjechał, a później ona dotarła na dworzec.
🛒 “I had driven to Tesco before I realised I didn’t have my wallet.“ – Pojechałam do Tesco, zanim zdałam sobie sprawę, że nie mam portfela.
I to jest dokładnie tak samo, wydarzenie z “I had driven to Tesco“ wydarzyło się najpierw i dopiero jak już tam dojechałam, to zorientowałam się, że nie mam przy sobie portfela.
A przyjrzyjmy się temu zdaniu:
😩 “Last week I just wanted to relax because I had had a hard week.“ – W zeszłym tygodniu chciałam się po prostu zrelaksować, ponieważ miałam ciężki tydzień.
Jak widzicie, w tej drugiej części zdania zbudowanej w czasie Past Perfect mamy “had had“ i chcę Was zapewnić, że jest to jak najbardziej poprawna konstrukcja. To pierwsze had to czasownik pomocniczy, którego właściwie nie tłumaczymy, ale który pokazuje, że to zdanie jest zbudowane w czasie Past Perfect, a to drugie had to czasownik główny have, tylko w trzeciej formie, w formie Past Participle, ponieważ tak zbudowany jest ten czas. Czyli najpierw miałam ciężki tydzień, a później chciałam się zrelaksować. To może jeszcze jeden przykład:
👨💼 “By the time he was 20, he had had four different jobs.“ – Zanim skończył 20 lat, miał cztery różne prace.
W szybkiej mowie potocznej w czasie Past Perfect czasownik pomocniczy had, czyli ten nasz operator had, bardzo często zostanie skrócony do samego ‘d. I tak “He had cooked dinner“ to będzie “He’d cooked dinner“, “I had driven to Tesco“ zostanie skrócone do “I’d driven to Tesco“, a “She had had a hard week“ skrócimy do “She’d had a hard week“. Apostrof oraz d może być również skrótem od would i poznajemy to po czasowniku głównym. Jeśli czasownik główny jest w trzeciej formie, Past Participle, to znaczy, że nasze zdanie jest zbudowane w czasie Past Perfect. Jeśli po ‘d mamy czasownik w bezokoliczniku, to oznacza, że jest to zdanie z would. Na przykład “I’d give anything for a cup of tea.“ (“I would give anything for a cup of tea.“) – Oddałabym wszystko za filiżankę herbaty, przy czym give jest tu czasownikiem w bezokoliczniku.
Czas Past Perfect Continuous
No dobrze, to przechodzimy już do ostatniego czasu, Past Perfect Continuous, czyli do czasu zaprzeszłego, ale ciągłego. Popatrzmy na przykład zdania oraz jego budowę:
👨🍳 “He had been cooking for an hour when his friend visited him.“ – Gotował już od godziny, kiedy odwiedził go przyjaciel.
Na początku, jak zwykle, stoi osoba, czyli nasz podmiot, następnie dwa czasowniki pomocnicze: had i been, później czasownik główny z końcówką -ing, a za nimi idzie cała reszta zdania. Użyjemy go, aby opisać czynność, która rozpoczęła się w przeszłości i trwała aż do rozpoczęcia się następnej czynności w przeszłości. Jak widzicie, w nazwie tego czasu jest Continuous, co oznacza, że jest on czasem ciągłym, który podkreśla długość trwania czynności. Trzeba jeszcze pamiętać, że do budowy tych zdań w czasie Past Perfect Continuous potrzebujemy określeń czasu mówiących, jak długo wykonywaliśmy tę czynność, tak jak mamy w przykładzie “for an hour“, czyli przez godzinę. To całe zdanie mówi nam, że on najpierw przez godzinę gotował i ta czynność wydarzyła się pierwsza i wiemy to, ponieważ ta część zdania jest zbudowana w czasie Past Perfect Continuous i robił to aż do momentu odwiedzin przyjaciela.
Popatrzmy na jeszcze dwa przykłady zdań:
👃 “The kitchen smelled of cinnamon because Betty had been baking all morning.“ – Kuchnia pachniała cynamonem, ponieważ Betty piekła cały ranek.
Czyli Betty piekła najpierw i wiemy to, ponieważ właśnie to zdanie jest zbudowane w czasie Past Perfect Continuous, a później kuchnia pachniała cynamonem.
☕ “I was tired yesterday because I had been working hard all day.“ – Wczoraj byłem zmęczony, ponieważ ciężko pracowałem cały dzień.
☕ “I had been driving for hours before I stopped for a coffee.“ – Prowadziłem samochód godzinami, zanim zatrzymałem się na kawę.
Podsumowanie
Podsumowując:
- Past Simple: “He cooked dinner yesterday.“ Ta czynność wydarzyła się i zakończyła w przeszłości.
- Past Continuous: “He was cooking dinner when his friend visited him.“ W tym zdaniu on zaczął gotowanie przed przyjściem przyjaciela, a gdy jego przyjaciel go odwiedził, to on był w trakcie gotowania.
- Past Perfect: “He had cooked dinner before his friend visited him” Z tego zdania wynika, że czynność gotowania obiadu wydarzyła się pierwsza, co pokazuje nam czas Past Perfect, a dopiero później odwiedził go przyjaciel.
- Past Perfect Continuous: “He had been cooking for an hour when his friend visited him.“ To zdanie mówi nam, że on najpierw przez godzinę gotował, aż do przyjścia przyjaciela i ta czynność gotowania wydarzyła się jako pierwsza, a wiemy to, ponieważ to zdanie jest zbudowane w czasie Past Perfect Continuous, a następnie odwiedził go przyjaciel.
To nie było łatwe! Gorąco Was zachęcam, aby za kilka dni powrócić do tej lekcji i przeczytać ją ponownie. Jeden raz może nie wystarczyć. Proszę, nie zapomnijcie o dokumencie PDF oraz zachęcam, aby sprawdzić moje kursy. A ja Wam bardzo za dzisiaj dziękuję i do zobaczenia w następnym odcinku. Bye!
Oglądaj film tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=SFMEsrIyiOY
